ANADOLU’NUN ÖNSÖZÜ: KÜLTEPE (KANİŞ-KARUM ÖREN YERİ)


    Kayseri’ye gelip de “Anadolu’nun Önsözü” diye adlandırılan Kültepe’yi görmemek olmazdı elbette. Devam eden kazı çalışmalarından dolayı görevlilerin: “Yasak kardeşim” sözleriyle dalıp gittiğim tarih serüveninden kendime geldiğimde, uyardıkları alanın dışında geniş bir alanı kaplayan ören yerini gezebildim. Kültepe’de, İç Anadolu’nun sade ve yalın doğasının, tarihle bütünleşmesine tanıklık ettim. Sonbaharın kendisini iyiden iyiye hissettirdiği, ekim ayının var gücüyle doğayı dönüştürmeye çalıştığı bugünlerde, bozkırın tüm pastel renklerini, Anadolu’nun bu en eski ve en ıssız topraklarında görmenin hazzını yaşadım. 

     Eski adı Kaniş olan Kültepe, ülkemizin adını dünyaya duyuran kültür varlıkları içinde önemli bir yere sahip. Anadolu’da ve dünyada önemli ilkleri taşıyor Kültepe. Anadolu’da yazılmış ilk yazılı tabletler ve dünyanın ilk organize ticaret merkezi burada yer alması, eski Anadolu tarihinin büyük bir kısmının, Kültepe kazıları sayesinde aydınlatılmış olması “Önsöz” benzetmesini haklı çıkarıyor. Asur çivi yazısıyla yazılan ve şimdiye kadar 23 bin 500 tanesi ortaya çıkarılan bu tabletler, Unesco tarafından “Dünya Belleği Kütüğü”ne kaydedilmiş. Tüccarların, halkın ve yöneticilerin siyasi ve hukuki ilişkilerini ortaya koyan mektuplar, senetler ve mühürlerin dışında borç mukavelesi, kaçakçılık, ev satışı, köle satışı ve nafaka gibi daha nice konularda yazılmış bu tabletler bugün; Anadolu Medeniyetler Müzesi, İstanbul Arkeoloji Müzesi ve Kayseri Müzesi’nde korunmakta. 


    Anadolu’daki Asur Ticaret Kolonileri sisteminin başkenti olan Kültepe, Erciyes’in eteğinde ve bereketli bir ovanın tam ortasındadır. Doğanın sunduğu bu artı değerler, anayolların birleştiği noktada yer alan Kültepe’yi, ticaret ve kültür merkezi yapmaya yetmiştir. İbn-i Haldun’un “Coğrafya kaderdir” sözü can buluyor Kültepe’de adeta. Kayseri’nin ticaretteki gelişmişliğinin bir tesadüf olmadığını, Kültepe’den çıkarılan tablatlere bakınca daha iyi anlıyor insan. 6000 yıl öncesine uzanan belgeler, bu coğrafyada yaşanan ticari faaliyetlerin günümüze de yansıyacağının habercisi olmalı.


     Kültepe, ilk önce 1881 yılında fark edilmiş, 1925’te ise Kültepe’nin hemen bitişiğinde Aşağı Şehir diye de adlandırılan Karum keşfedilmiştir. Karum, daha çok yerli halk ve yabancı tüccarların birlikte yaşadığı bir yer. Kazılar ise 1948 yılından beri sürüyor. Geçmişte mahkumların kol gücü desteğiyle yürütülen kazı çalışmalarında kullanılan, küçük vagonumsu araçlar bile Kültepe’nin tarihi dokusunun bir parçası haline gelmiş. Kültepe, maalesef Anadolu’nun en talihsiz höyüklerinden biri. Araştırmacıların sırf tablet ve eski eserler bulmak üzere yaptıkları bilinçsiz kazılar ve köylülerin toprak oluşturmak üzere eski yerleşim yerlerini kazmaları höyüğe ciddi zararlar vermiştir.


    Hititlerin Anadolu’da kurduğu ilk kentin kalıntısı olan Kültepe’ye, ne yazık ki insanımız, şöhretine yarışır ilgiyi göstermemekte. Yıllık ortalaması 4500 gibi komik bir ziyaretçi sayısı bunun ispatı olsa gerek. Kayseri Sivas yolunun 24. kilometresinde, bozkırın tam ortasındaki bu höyüğü, sonbahar mevsiminin solgun renklerinde görmenin keyfi de bir başka oldu benim için. “Anadolu’nun Önsözü” Kültepe’den günümüze sadece, yönetim binalarının, dini yapıların, ev, dükkan ve atölyelerin temel düzeyinde kalıntıları kalmış olsa da, tarihin ve doğanın kaynaştığı bu güzide yerle, gezgin ruhlar buluşmalı mutlaka. Gerek bugüne kadar toprağın altından çıkarılanlarla gerekse de bundan sonra çıkarılacak eserlerle, eski Anadolu’nun ilk uluslar arası ticaret merkezi olan Kültepe, bundan sonra da haklı şöhretini korumaya devam edecek. 

                                                                                                                                                    31.10.2017



 




Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

KARANLIKDERE ŞELALESİ

Resim
          Bazı şelaleler vardır, adı herkes tarafından bilinir. Antalya’da Düden, Manavgat; Mersin’de Yerköprü, Erzurum’da Tortum Şelalesi gibi. Bu şelalelerin hepsi de sundukları sınır tanımayan görsellikleriyle, şöhretlerini sonuna kadar hak ederler. Yine bazı şelaleler de vardır, bırakın gidilip görülmeyi, var oldukları şehirde bile adları bilinmez. Mersin’in Karanlıkdere Şelalesi bunun en güzel örneklerindendir.           Bu kadar güzel bir doğa harikasının az bilinirliğinin iki önemli sebebi var aslında. Birincisi şelalenin oldukça sapa bir yerde olması, ikincisiyse şelalenin yer aldığı derenin su rejiminin düzensiz akması. Sonbahardan itibaren yağmur ve kar sularının dereyi beslemesiyle coşan şelale, yazları kurak geçen Akdeniz iklimiyle coşkusunu tamamen yitirir. Oysa insanoğlu, böyle güzellikleri en çok yaz mevsiminde görmek ister. Çünkü şelaleler her zaman etrafına olağanüstü serinlikler yayar. Karanlıkdere Şelalesi de maalesef Mersinlileri, sıcak geçen yaz mevsiminde bu
Devamı

ÇUKURKEŞLİK GEZİ NOTLARI

Resim
                                                        ÇUKURKEŞLİK GEZİ NOTLARI Güzel bir mart sabahında, Mersin’in Çukurkeşlik köyüne gitmek için birçok nedenim vardı aslında. Bunları tek tek sıralamadan önce köyün keyifle geçilen yolundan bahsetmeliyim. Mersin’e 20 km uzaklıktaki bu şirin köy, adından da anlaşılacağı üzere Torosların eteklerindeki kanyonlardan birinin içinde, etrafı yükseltilerle çevrili çukur bir alanda kurulmuş. Mersin’in kuzeyindeki köye; Karaisalı, Çavak, Hamzabeyli ve Işıktepe köylerinden geçilerek ulaşılır. Eski adı Efreng olan Müftü deresinin kıyısı boyunca uzanan yoldaki ilerleyişinize, Torosların eriyen kar sularının şırıltısı eşlik eder. Baharın yaklaştığı bu günlerde, derenin iki yanında uzanan portakal ve limon ağaçlarının açmaya başlayan çiçeklerinin kokusu da “ İyi ki Akdeniz ikliminde yaşıyorum” cümlesini kurdurur size.           Yeni dünya, şeftali, portakal, üzüm ve kivi gibi birçok meyvenin yetiştiği köye ulaştığınızda, önce tüm ruhunuzu sar
Devamı

ALADAĞ YERKÖPRÜ / KÜP ŞELALELERİ GEZİ NOTLARI

Resim
   Adana’nada meşhur bir söz vardır “Aladağ’dan serin” diye. Her ne kadar bu söz, rahatlıkta zirve yapmış, vurdumduymaz insanlar için söylense de Aladağ,   gerçekten de Sıcak Adana’nın oldukça serin bir ilçesidir. İlçenin girişindeki tabelada ,”Serin olun Aladağ’dasınız” sözü, Aladağlı’ları ve yaşadıkları toprakları en güzel şekilde ifade ediyor doğrusu. İlçenin serinliğinin asıl sebebi,   sırtını dayadığı   Aladağlar’dan kaynaklanıyor olsa da bir diğer sebebi   ilçe sınırlarından geçen Zamantı Irmağı’dır. Kayseri’nin Şerefiye köyünden doğan ırmak, Adana’ya seksen kilometre kala, Aladağ ilçesinde Seyhan nehriyle birleşene kadar,   kıvrım kıvrım akarak karşımıza tarifsiz güzellikte doğa manzaraları sunmakta. Küp köyü yakınlarındaki Küp (Yerköprü) şelaleleri de bu muhteşem güzelliklerin yansıması olarak karşımıza çıkıyor. Bu güzelliklere ulaşmak için Adana’dan yüz yirmi kilometrelik bir mesafeyi aşmayı göze almalısınız. İmamoğlu ilçesinde vereceğiniz bir mola yolculuğunuzu oldukça ko
Devamı